Verslag eerste editie Festival Sounds of Us in Den Haag

De eerste editie van Festival Sounds of Us in Den Haag was een succes. Sounds of Us vond van 3 tot en met 12 november plaats in theater De Vaillant in de Haagse Schilderswijk. Het festival stond stil bij de invloed van het koloniaal- en slavernijverleden op het leven van nu. Met een programma van cultuur en ontmoeting gingen we op zoek naar pijn uit heden en verleden en naar een gedeelde toekomst. Uitzonderlijke artiesten, sprekers en ensembles presenteerden cultuuruitingen waarvan de bronnen in West-Afrika liggen. Een jonge generatie verwerkte het verhaal van het slavernijverleden in eigen kunstvormen als spoken word. Het festival trok een zeer divers publiek waaronder veel bezoekers met wortels in Suriname, de Nederlandse Antillen en West-Afrika en bewoners van de Schilderswijk en achterban van de meewerkende organisaties De sfeer was goed en er waren veel ontmoetingen en goede gesprekken.

Zaterdag 11 november – Afro-Surinaamse en Afro-Caribisch muziek, kunst en cultuur

Zaterdag 11 november stond de Theater De Vaillant de hele dag in het teken van Afro-Surinaamse en Afro-Caribische kunst en cultuur. Host was Nathaly Mercera. Zij leidde het publiek met verve door het programma.

In de foyer was een kleurrijke markt waar Haagse organisaties boeken, sieraden, omslagdoeken, kleding en andere cultuurproducten uit West-Afrika, Suriname en de Antillen verkochten. Tipiko Den Haag speelde er Afro-Caribische muziek van Curaçao, Bonaire en Aruba.

De Amsterdamse wintiformatie Weti Doivi verwelkomde het publiek met authentieke winti en kawina muziek. De West-Afrikaanse wortels waren overduidelijk hoorbaar in hun tranceachtige muziek met vraag en antwoord zang en opzwepende en herhalende ritmes.

Harrie van de Louw, directeur van theater De Vaillant, sprak een krachtig openingswoord uit: “Waar mensen verschil tussen mensen maken ligt onderdrukking op de loer. Waar mensen verschil maken vallen bommen, is honger en is iedereen verliezer. Waar mensen verschil maken ligt slavernij op de loer, toen, nu en altijd. En toch maken mensen ook hét verschil. Mensen die elkaar willen kennen, ontmoeten en delen maken het verschil elke dag. Vandaag willen we de rijkdom vieren van mensen die het verschil maken, al eeuwenlang….”

Wintipriester Marian Markelo aka Nana Efua deed een plengoffer en vertelde over winti, de Afro-Surinaamse religie die ten tijde van slavernij is ontstaan en waarvan de wortels in West-Afrika te vinden zijn. Marian: “Winti is een complexe religie met ingewikkelde rituelen en symbolen die eeuwen geleden in West- en Centraal Afrika zijn ontwikkeld en door de voorouders meegenomen naar Suriname. Winti kent geen tekst en is wordt mondeling overgeleverd binnen netwerken van families en priesters. Vaak zijn het vrouwen die de informatie doorgeven bewaren. De koloniale overheid stelde lange tijd de beoefening van winti strafbaar. Dankzij de moed en overtuiging van een groot aantal voorouders heeft winti het toch overleefd en ondergaat het nu een revival.. “We moeten onze voorouders gedenken en bedanken. Het is op hun schouders dat we staan.  Winti is in het dagelijks leen zeer praktisch toepasbaar omdat het gaat over balans en harmonie tussen de levende mensen en de spirituele wereld. Volgens Maria gaat winti over respect voor jezelf, voor elkaar, voor de natuur en ook voor de voorouders en nakomelingen. Muziek is in winticeremonies een manier om met je voorouders en de natuurgeesten in contact te komen. Marian Markelo is geboren in Suriname te Moengo en is oprichter van het NIRASE (Nederlands Winti instituut) ter rehabilitatie en profilering van Winti. Winti is een samengaan van diverse West-Afrikaanse natuurreligies met die van de oorspronkelijke bewoners van Suriname. Muziek is een belangrijk onderdeel in winticeremonies. Het is een manier om met je voorouders en de natuurgeesten in contact te komen. Marian Markelo geeft een lezing over het ontstaan van winti, de bronnen in West-Afrika en de actuele betekenis.

De in Suriname geboren Winston Scholsberg is een van de bekendste vertellers van ‘anansitori’ in Nederland. Hij nam het publiek mee op een betoverende reis vol avontuur en wijsheid waarin de spin Anansi centraal staat. De sluwe spin Anansi is handig, zelfverzekerd en altijd iedereen te slim af. De Anansi-verhalen zijn ontstaan in West-Afrika, bij de bevolkingsgroep Akan n zijn met tot slaaf gemaakten meegenomen naar Suriname en de Antillen. In hun taal is anansi het woord voor spin. Oorspronkelijk was Anansi een godheid, een schepper. Met de tijd werd hij aardser en menselijker, meer een lachspiegel voor de luisteraar. Recentelijk ging Winston op zoek naar de bronnen van zijn Afro-Surinaamse cultuur in Ghana. De indrukken en inspiratie van deze reis neemt hij mee in zijn vertellingen

 

De Anansi verhalen zijn ontstaan in West-Afrika, bij de bevolkingsgroep Akan. In hun taal is anansi het woord voor spin. Bij het begin van de intercontinentale slavenhandel bestonden deze verhalen al. Via de slaventransporten verspreidde de traditie zich van West-Afrika naar het Caribisch gebied en naar Noord- en Zuid-Amerika. Oorspronkelijk was Anansi een godheid, een schepper. Met de tijd werd hij aardser en menselijker, meer een lachspiegel voor de luisteraar. Met de komst van Surinamers, Ghanezen en Antillianen deed Anansi zijn intrede in Nederland.

 

Een dertigtal bezoekers deed mee aan de percussieworkshop van Ponda O’Bryan. Zij leerden West- Afrikaanse ritmes op de djembé en andere instrumenten en werden naar de oorsprong van de Afro- Surinaamse muziek. Ze gingen er zonder enige ervaring naar binnen, jong en oud. Na een uur trakteerden ze het hele theater op een heuse presentatie van hoog niveau. De muzikanten van Tipiko Den Haag zette een Afro-Caribische lied aan op de ritmes die alle aanwezigen meezongen. Een prachtige kruisbestuiving. Ponda is de in Suriname geboren Ponda Bryan werd al als tiener in de winti-ritmes. Hij reisde meermalen naar Mali en Guinee om les te nemen bij beroemde meesterdrummers en bronnen van de winti te leren kennen.

Kotoshow door vrouwenorganisatie AFIMO

De Surinaamse vrouwenorganisatie Afimo heeft een uitgebreide collectie traditionele Afro-Surinaamse kleding. De vrouwen van Afimo vertelden een mooi verhaal over de Afrikaanse invloeden, de geschiedenis en de taal van hun prachtige gewaden. De angisa, het traditionele hoofddeksel, vertelt een verhaal op zich. Zonder woorden vertelden Creools Surinaamse vrouwen met de vorm en vouwwijze van hun angisa hoe het leven er voor stond.

Chef cuisine Rachid bereidt een buffet met overheerlijke West-Afrikaanse, Afro-Surinaamse en Caribische gerechten.

Tipiko Den Haag speelt diverse muziekstijlen uit Curaçao, Bonaire en Aruba waaronder tambu, tumba, mazurka, danca, seu.

De Dutch Caribbean Book Club is een initiatief van Magda Lacroes die zich met veel passie inzet om de Caribische literatuur, in het bijzonder van de eilanden Curaçao, Bonaire en Aruba, bekendheid te geven in Nederland. Zij presenteerden op 11 november een programma met poëzie- en woordkunst en verzorgen een boekentafel..

Magda Lacroes presenteerde met haar Dutch Caribbean Bookclub een literair programma lezing van Walter Palm over zijn nieuwste boek ‘De vele gezichten van mijn pen. Literaire Memoires’, een interview met schrijfster Annette E. Baylé en een optreden van dichter Noël Pinedo met een ode aan de Curaçaose verzetsheld.

Palm ging in op zijn herinneringen aan drie Curaçaose schrijvers die hij persoonlijk gekend heeft, namelijk Pierre Lauffer, Charles Corsen en Boeli van Leeuwen. Ook besprak hij de verschillende aspecten van twee classics uit de Antilliaanse literatuur, namelijk ‘Dubbelspel’ en ‘Mijn zuster de n***gerin’. Annette E. Baylé (1954) vertelde over haar historische roman “Boerenkool met rijst” die gedeeltelijk op waarheid is gebaseerd. Het boek speelt zich af in het Caribisch gebied en is een ode aan haar voorouders, die tot de slavenstand behoorden. Annette: ‘Om te begrijpen wie je bent, moet je je verleden kennen. Ik vind het belangrijk om dit verhaal te vertellen, zodat er meer begrip komt voor elkaars afkomst. Maar ook om het verhaal te zien als geschiedenis; een gedeeld verleden.’

Noëlgel Pinedo, op Curaçao vooral bekend onder zijn artiestennaam NØËL. Hij was 18 toen hij besloot om een boek te schrijven en het vervolgens zelf uit te geven. Dat is in 2017 inderdaad gelukt. Met hulp van Kathryn Prunetti en wijlen Diana Lebacs is dit mogelijk geworden: Algu pa mi tera: iets voor mijn geboortegrond, iets teruggeven aan mijn geboorte-eiland CuraçaoNØËL Pineda is een ‘jonge geest’ die over politiek, liefde, verdriet en verlies schrijft. Tipiko Den Haag speelt Afro-Caribische muziek waaronder tambú (Curaçaose blues). Presentator is Gloriaka Maal.

r

zondag 12 november vond een Keti Koti tafel plaats in theater De Vaillant. De Keti Koti Tafel is een dialoogmaaltijd waarbij je met je tafelgenoten in gesprek gaat over het Nederlandse slavernijverleden. De maaltijd begint en eindigt met passende rituelen. In de gesprekken wissel je persoonlijke ervaringen, herinneringen en gevoelens met elkaar uit. Hoe werkt dit gedeelde verleden door in je leven nu? Hoe uit dit zich? Welke gevoelens roept het bij je op? In kleine groep gebruiken de deelnemers een gezamenlijke maaltijd die herinnert aan het slavernijverleden. Hierbij worden aan het begin en aan het eind, passende rituelen worden uitgevoerd. Tussen de gesprekken zingt het koor van Friyé treurliederen ter nagedachtenis aan de voorouders die geleden hebben onder de wreedheden van de slavernij en voor allen die nu nog in slavernij leven De liederen geven uiting aan verdriet en bevrijding. Tot slaaf gemaakte waren niet of nauwelijks toegestaan om hun taal en cultuur te gebruiken of te verspreiden. Zingen mocht wel zoals tijdens de slavenarbeid. Veel liederen uit die tijd bevatten teksten over onrecht, pijn en geweld. Of dragen verwijzingen in zich naar een betere of zelfs hemelse tijd. Deze eeuwenoude liederen maken onderdeel uit van de Keti Koti Tafel en dragen bij aan zowel het individuele als een collectieve helende ervaring. Het zorgt er met name voor dat persoonlijke ervaringen, herinneringen en gevoelens tijdens een Keti Koti Tafel gemakkelijker met elkaar gedeeld worden. De ervaring is dat door deel te nemen aan een Keti Koti dialoog hierdoor het bewustzijn over de hedendaagse gevolgen van de slavernijgeschiedenis toeneemt en er meer wederzijdse compassie en empathie ontstaat. Tijdens de inloop speelt Tipiko Den Haag Afro-Caribische muziekstijlen als tumba en tambú. Deze Haagse zeskoppige formatie speelt muziek van Curaçao, Bonaire en Aruba. De eilanden kennen een enorme variatie aan muziekstijlen, waarin de culturele invloeden van verschillende continenten terug te horen zijn. Op 11 november spitsen zij hun repertoire toe op de Afro-Caribische stijlen.

Het gespreksthema was Ruimte voor ongemak met optreden Afro-Surinaams koor Frye.

Het Afro-Surinaams koor Frye zong treurliederen ter nagedachtenis aan de voorouders die geleden hebben onder de wreedheden van slavernij en voor allen die nu nog in slavernij leven. Drijvende kracht achter dit mooie initiatief is Mercedes Zandwijken. “De ervaring is dat door deel te nemen aan een Keti Koti dialoog het bewustzijn van de hedendaagse gevolgen van de slavernijgeschiedenis toeneemt en er meer wederzijdse compassie en empathie ontstaat”, aldus Mercedes.

 

Jeanneke den Boer van DB Consult ontwikkelde het programmaconcept en programma in  samenwerking met De Vaillant, Stichting Verbindende Initiatieven, vereniging Afimo, Dutch-Caribbean Book Club, Stichting Mosaic The Hague, Keti Koti tafel, en anderen.

 

Warming-Up programma 7, 8 en 10 november 2023

dinsdag 7 november

Elke dinsdag vanaf 17.00 tot 22.00 uur komen Haagse jongeren naar De Vaillant voor Studio S. De jongeren worden hierin bijgestaan door Lloyd Resida en Collins Siaw om aan hun talent als producer, rapper, danser of spoken word artiest te werken. Studio S organiseert op 7 november een presentatie met o.a. Glodi Mbwete, een getalenteerde spoken Haagse word artiest. Glodi schrijft pakkende gedichten over actuele sociale kwesties

Glodi Mbwete is spoken word dichter en rapper en treedt geregeld op, bij verschillende podia in Nederland en als poëtisch dichter bij Bob Staat Op op Den Haag FM. Daarnaast verzorgt hij regelmatig workshops voor leerlingen van o.a. het ROC en jongeren in diverse delen van de stad Den Haag. Hij is medeoprichter van het woordkunstplatform Ik Spreek, waarmee hij een podium biedt aan woordkunstenaars in Den Haag en omgeving. Voor zijn eigen muziek en spoken word voordrachten put hij inspiratie uit zijn eigen dagelijks leven, zijn roots (DR Congo) en zijn geloo

 

woensdag 8 november

Elke woensdagmiddag organiseert De Vaillant de Sociale Tafel voor oudere wijkbewoners met een betaalbare lunch en culturele programma’s. Op 8 november wordt de vrouwenorganisatie AFIMO uitgenodigd voor een expositie Surinaamse klederdracht en om tijdens de maaltijd te vertellen over de betekenis van hun prachtige traditionele kleding en hoofddeksels.

 

Vrijdag 3 november

VTV helpt mensen met een verstandelijke (en lichamelijke) beperking mee te doen in onze samenleving. Dankzij professionals én vele vrijwilligers bloeien deelnemers op, vergroten zij hun netwerk en worden zij zelfstandiger. Op vrijdagavonden organiseren zij goed bezochte dansavonden in De Vaillant. Zelf de muziek kiezen, zelf eten bestellen, zelf dansen tot de lichten uit gaan en jezelf mooi aankleden voor een avondje uit zijn ingrediënten die elke vrijdag maken tot een onbeperkt feest.

Op 10 november laat Winston Scholsberg de Djembé spreken en nodigt bezoekers uit om mee te spelen en te dansen tot het dak eraf gaat. De vaste DJ’s van VTV sluiten aan met een mix van zwarte dansmuziek variërend van oude Soul en Disco tot Afrobeats.